Definities en links

Rekenmethodes en normen

BENG

Een bijna-energieneutrale woning of een bijna energieneutraal gebouw heeft een EPC van bijna nul. Het beleid is er op gericht dat wettelijke energieprestatie-eisen per 1 januari 2020 zullen gelden, zodat nieuwe gebouwen en nieuwbouwwoningen bijna-energieneutraal zijn. De eisen worden echter niet meer in een EPC-waarde uitgedrukt, maar in de zogenoemde BENG-eisen. [bron: Nationaal Plan BENG]

BREEAM

Dit is een beoordelingsmethode om de milieubelasting van gebouwen te bepalen. Op basis van een standaard voor een duurzaam gebouw geeft het aan welk prestatieniveau een gebouw heeft. Het wordt gebruikt om gebouwen te analyseren en te verbeteren, zowel voor het ontwerpen van nieuwe gebouwen als het beoordelen van bestaande gebouwen. Meer informatie > 

CO2-neutraal (gebouw)

Een CO2-nautraal gebouw compenseert alle emissies aan CO2, via voorzieningen in het gebouw of externe voorzieningen.

DuboCalc

Dit is een duurzaam-bouweninstrument voor bouwwerken in de Grond-, Weg- en Waterbouw (GWW), ontwikkeld bij Rijkswaterstaat. Het is een softwaretool voor ontwerpers, adviseurs en beslissers om milieuprofielen van ontwerpvarianten te kunnen vergelijken. De methode is gebaseerd op de (gestandaardiseerde) LCA-methode. Meer informatie >

Dubokeur

Dit is een (commercieel) label voor bouwproducten met een relatief lage milieubelasting. Het label wordt uitgegeven door adviesbureau NIBE. Meer informatie >

Energieneutraal

Het begrip ‘energieneutraal’ wordt op diverse wijzen gebruikt, namelijk de woning of het gebouw heeft:

• Een EPC van precies nul. De woning of het gebouw heeft een EPC volgens NEN 7120 van precies nul. Alleen het gebouwgebonden energieverbruik op jaarbasis telt mee. Eventuele maatregelen op gebiedsniveau kunnen via NVN 7125 bij de EPC-berekening worden gewaardeerd.

• Op jaarbasis een totaal energieverbruik van precies nul

De woning of het gebouw heeft op jaarbasis per saldo een totaal energieverbruik van precies nul, uitgaande van standaard klimaatcondities zoals die gelden in Nederland; voor woningen: uitgaande van standaard gebruik van de woning, zoals vastgelegd in Nederlands normen; voor gebouwen: uitgaande van een nader te bepalen gemiddeld gebruikersgebonden energieverbruik. Het betreft alle energieverbruiken die op de energiemeter(s) in de woning of het gebouw zichtbaar worden. Het gaat dus om het totaal van het gebouwgebonden plus gebruikersgebonden energieverbruik min de opbrengst van lokale duurzame bronnen. ‘Energieneutraal’ in deze betekenis komt overeen met het begrip ‘nul-op-de-meter’

• Op jaarbasis een totaal energieverbruik van precies nul incl. materiaalgebonden energieverbruik

Deze betekenis omvat naast het jaarlijkse totaal van het gebouwgebonden en gebruikersgebonden energieverbruik min de opbrengst van lokale duurzame bronnen, ook het energieverbruik dat voortkomt uit de oprichting, het onderhoud en de sloop van de woning of het gebouw (materiaalgebonden energieverbruik). Dit jaarlijkse materiaalgebonden energieverbruik wordt afgeleid uit het gemiddelde materiaalgebonden energieverbruik over de verwachte levensduur van de woning of het gebouw. [bron: Rapport ‘Stevige ambities, klare taal’].

Energieprestatienorm gebouwen (EPG)

De EPG is een genormeerde methode om de energieprestatie van gebouwen, zowel bestaand als nieuwbouw en zowel woningbouw als utiliteitsbouw, te berekenen. Het wordt de opvolger van de huidige EPN en zal aansluiten op de Europese norm EPBD. 

Energieprestatie op locatie (EPL)

Een maat die het berekende verbruik aan fossiele brandstoffen van een wijk aangeeft in relatie tot een referentiegebruik. Een EPL kan zowel voor nieuwbouw- als voor bestaande wijken worden berekend. De EPL wordt uitgedrukt in een (rapport)cijfer van 1 tot 10.

Energieprestatie-eis

De eis die het Bouwbesluit stelt aan de energie-efficiëntie van een woning of een utiliteitsgebouw, uitgedrukt in een maximaal toelaatbare energieprestatiecoëfficiënt (EPC).

Energieprestatieadvies (EPA)

EPA staat voor EnergiePrestatieAdvies. Een EPA is een maatwerkadvies voor energiebesparingsmaatregelen aan bestaande woningen, woongebouwen en utiliteitsgebouwen. Het advies wordt aangevraagd bij een EPA-adviseur. Eerst stelt de EPA-adviseur het energiegebruik van de woning/gebouw vast. Vervolgens bepaalt hij/zij welke energiebesparende maatregelen mogelijk zijn, bijvoorbeeld: extra isolatie, isolerende beglazing of een nieuwe hoogrendements(HR)ketel. Daarnaast kan de adviseur voorrekenen wat de kosten zijn en hoeveel energie er op termijn wordt bespaard.

Energieprestatiecoëfficiënt (EPC)

Theoretisch berekend energieverbruik van een gebouw aan de hand van een genormeerde berekening, waarbij rekening wordt gehouden met het energieverbruik voor verwarming (isolatie en ventilatie), koeling, bevochtiging, ventilatoren, pompen, warm tapwater, verlichting bij een bepaald gebruikersgedrag. Deze EPC-waarde is een dimensieloos getal en is een maat voor de energie-efficiëntie van een gebouw. Hoe lager het getal, hoe energiezuiniger het ontwerp.

Energieprestatiekeur (EPK)

Stichting Energie Prestatie Keur (EPK): een onafhankelijke organisatie die het gebruik van energiezuinige, schone en doelmatige verwarmingstoestellen, warmwatertoestellen en andere duurzameenergie- installatieproducten stimuleert.

Energieprestatienorm (EPN)

De genormeerde methode om de energieprestatiecoëfficiënt (EPC) te bepalen. De toegestane hoogte van de EPC bij nieuwbouw is vastgelegd in het Bouwbesluit.

Energy Performance Building Directive (EPBD)

De EPBD is de Europese Richtlijn energieprestatie van gebouwen. Deze Richtlijn moet leiden tot betere energieprestaties van de gebouwen in de Europese Gemeenschap. Centraal staat het energieprestatiecertificaat of energielabel (gebouw), dat net als de energiestickers op wasmachines en koelkasten aangeeft in welke klasse van energieverbruik het bouwwerk valt. De EPBD stelt dat alle nieuwe gebouwen moeten beschikken over een energieprestatiecertificaat. Deze verplichting is op 1 januari 2008 ingegaan. Voor bestaande gebouwen geldt deze verplichting op transactiemomenten (renovatie gebouwen > 1000 m2, verkoop of verhuur).

EPC = 0

EPC = 0 wil zeggen dat het gebouw gebonden energieverbruik van een woning of een gebouw op jaarbasis, berekend volgens de Energieprestatienorm (NEN 7120), precies op nul uitkomt. Alleen het gebouwgebonden energieverbruik op jaarbasis telt mee. Eventuele maatregelen op gebiedsniveau kunnen via NVN 7125 (Energieprestatienorm voor maatregelen op gebiedsniveau) bij de EPC-berekening worden gewaardeerd.

Stichting Erkende Restauratie Techniek: een landelijke koepelorganisatie die kwaliteitsrichtlijnen en normen voor de restauratiesector beheert en het gebruik daarvan stimuleert. Stichting ERM heeft ook richtlijnen gepubliceerd voor de verduurzaming van monumentale gebouwen. Meer informatie >

GPR-gebouw.

GPR Gebouw software is een webapplicatie dat duurzaamheid meet in nieuwbouw en bestaande bouw. De applicatie sluit aan op wet- en regelgeving. Meer informatie > 

GPR-stedenbouw

Een instrument dat de duurzaamheid van een nieuwe stedenbouwkundige ontwikkeling of stedenbouwkundige herstructurering meet. Sluit aan op GPR-gebouw. Meer informatie >

GreenCalc+

Een instrument om de milieubelasting van een woning, gebouw of een wijk meetbaar en vergelijkbaar te maken. De duurzaamheid van een woning, school, kantoorgebouw, winkel, gezondheidscentrum of wijk wordt in GreenCalc+ uitgedrukt in één getal, de milieu-index. Hierbij wordt het gebouw of de wijk beoordeeld op de aspecten energiegebruik, watergebruik, materiaalgebruik en mobiliteit. Meer informatie >

Klimaatneutraal

Term die de laatste tijd veel wordt gebruikt om aan te geven dat bepaalde activiteiten geen negatief effect hebben op het klimaat, waarmee men wil zeggen: geen CO2-emissie. Te bereiken door sterke reductie en door compensatie (boomaanplant) van CO2-uitstoot. Steden als Amsterdam en Rotterdam hebben aangegeven ‘klimaatneutrale’ steden te willen worden. Klimaatneutraal is echter een nogal vaag begrip. Vele processen en stoffen zijn van invloed op ons klimaat. In de gebouwde omgeving vermijden we deze term daarom liever en is het duidelijker om te spreken over CO2-neutraal. Een alternatieve invalshoek met een nog hogere ambitie is energieneutraal.

Levensloopbestendig bouwen

Het zodanig bouwen van woningen dat mensen er gedurende verschillende fasen van hun leven in kunnen (blijven) wonen. Dit wordt bereikt door onder meer vrije indeelbaarheid en flexibiliteit, het voldoen aan woningeisen voor senioren, gebruiksgemak, veiligheid, toegankelijkheid en aanpasbaarheid.

NOM-woning

Een nul-op-de-meter-woning heeft op jaarbasis per saldo een gemiddeld totaal energieverbruik van nul. Hierbij wordt gerekend met het totale energieverbruik (gebouwgebonden plus gebruikersgebonden energieverbruik) min de opbrengst van lokale duurzame bronnen, uitgaande van standaard klimaatcondities zoals die gelden in Nederland en van een gemiddeld gebruik van de woning door de bewoners, zoals vastgelegd in Nederlandse normen.Wanneer een partij (bijv. ontwikkelaar of corporatie) wil garanderen dat het energieverbruik op nul uitkomt, is een energieprestatiecontract nodig. Voor banken kan een energieprestatiecontract zekerheid bieden om extra financieringsruimte aan kopers te verlenen.

Trias Energetica

Trias energetica is een strategie voor zo duurzaam mogelijke energievoorziening, ontwikkeld door TU Delft (C. Duijvesteing) en gebaseerd op de Trias ecologica. De strategie bestaat uit drie stappen, die je na elkaar moet zette, niet naast elkaar.

Stap 1. Beperk de energievraag.

Stap 2. Gebruik duurzame energiebronnen

Stap 3. Gebruik eindige energiebronnen efficiënt. Het principe van deze trias is dat stap 1 de meest duurzame stap en stap 3 relatief de minst duurzame.

Organisaties & platforms 

Dutch Green Building Council

Een landelijk opererende stichting die zich inzet om de gebouwde omgeving toekomstbestendig te maken. De stichting verstrekt certificaten aan opdrachtgevers die de mate van duurzaamheid van hun gebouw of gebied hebben laten beoordelen volgens vooraf gestelde criteria. De council toetst op basis van BREEAM. Meer informatie >

De Groene Grachten

De Groene Grachten is adviseur en procesbegeleider in het verduurzamen van historische panden, van kerk tot woning en van museum tot fort. De kennis die wordt opgedaan in de projecten wordt gedeeld via het gratis toegankelijke platform “De Groene Menukaart”, waar gemeenten een eigen variant van kunnen afnemen voor lokale voorbeeldverhalen, wet- & regelgeving en subsidieregelingen. Meer informatie over De Groene Grachten >

Dorp, Stad en Land

Stichting Dorp, Stad en Land is kennispartner van gemeenten in Zuid-Holland en adviseert, onderzoekt en inspireert op het gebied van landschap, stedenbouw, architectuur en cultureel erfgoed. Meer informatie >

Duurzaam Bouwloket 

Een onafhankelijk loket die particulieren en ondernemers adviseert over energiebesparing. Meer informatie >

Federatie Grote Monumenten Gemeenten

De Federatie van Grote Monumentengemeenten is een netwerkorganisatie die met anderen actief wil werken aan een professionele en eigentijdse instandhouding van cultuurhistorisch erfgoed, vanuit de dagelijkse praktijk van de gemeentelijke overheid. De Federatie is momenteel bezig met het oprichten met een werkgroep duurzaamheid.

Federatie Ruimtelijke Kwaliteit

Deze heeft als doel de bevordering van landschaps-, dorps- en stedenschoon in Nederland. De federatie publiceerde in 2019 een manifest over de verbouwing van Nederland (inclusief het energievraagstuk) in relatie tot ruimtelijke kwaliteit. Meer informatie >

Gelders Genootschap

Een adviesbureau, dat is gespecialiseerd in architectuur, cultureel erfgoed, landschap, stedenbouw en infrastructuur. Meer informatie >

Het Oversticht

Het Oversticht kijkt met onafhankelijke blik naar veranderingen in de leefomgeving. Met veel kennis en ervaring geven zij antwoord op vragen hoe een inspirerende leefomgeving te creëren en te koesteren. Meer informatie > 

Hier Opgewekt

Samenwerkingsverband van Stichting Hier en ODE Decentraal. Hier opgewekt is een landelijk kennisplatform voor lokale energie-initiatieven. Meer informatie >

Hus en hiem 

De bouwkunstige schoonheid van Fryslân bevorderen. Dat is wat de professionele adviseurs van hûs en hiem sinds 1925 drijft. Meer informatie >

Instituut voor Vastgoed en Duurzaamheid

Onafhankelijk kennisplatform én opleidingspartner voor organisaties en personen werkzaam in de publiek-maatschappelijke vastgoedbranche. 

Libau 

Libau is dé onafhankelijke adviesorganisatie voor ruimtelijke kwaliteit en cultureel erfgoed in Groningen en Drenthe. Meer informatie >

MOOI Noord-Holland

Onafhankelijke adviesorganisatie op het gebied van landschap, stedenbouw, architectuur en cultuurhistorie in Noord-Holland. Adviseert ook over verduurzaming en energietransitie in relatie tot ruimtelijke kwaliteit. Meer informatie >

MooiSticht 

In 1929 werd de Provinciale Utrechtse Welstandscommissie opgericht. Hoewel de naam in de loop der jaren is veranderd in MooiSticht, is de doelstelling hetzelfde gebleven: het bevorderen van de kwaliteit van de omgeving. Meer informatie >

Morgenland

De energietransitie eenvoudig uitgelegd. In een film, met een les of college voor elk type onderwijs. Zo vergroten we het bewustzijn over klimaatverandering. Meer informatie >

Nationale Monumenten Organisatie

Nationale beheerder van monumenten en kennis- en netwerk organisatie. NMO organiseert regelmatig bijeenkomsten en verduurzaming van monumenten is een terugkerend thema. Meer informatie >

NIBE

Adviesbureau en kennisinstituut op het gebied van duurzaam bouwen. Het NIBE adviseert, onderzoekt ontwerpt en maakt modellen op het gebied van duurzaam bouwen, beleid, energie, binnenmilieu en materiaalkennis. Meer informatie >

Platform Groen Kapitaal

Hét netwerkplatform van de provincie Noord-Holland voor initiatieven die de biodiversiteit stimuleren. Het staat voor innovatieve oplossingen, die natuur combineren met economie, landbouw, infrastructuur en leefomgeving.  Meer informatie >

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE)

De RCE voert beleid uit, geeft advies en ontwikkelt kennis. Duurzaamheid van monumenten en de  impact van de energietransitie op het landschap zijn actuele en belangrijke onderwerpen voor de RCE. Meer informatie >

Rijkdienst voor Ondernemend Nederland (RVO)

Een uitvoerende dienst van het Nederlandse Ministerie van Economische Zaken en Klimaat en Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. De RVO werkt aan de duurzame groei van Nederland en verstrekt subsidies aan zowel zakelijke als particuliere aanvragers voor de installatie van bepaalde duurzame installaties en voor de aanleg van zonnepanelen voor grootverbruiker (SDE+). Meer informatie > 

De Rijksoverheid verstrekt informatie over wetgeving en landelijk beleid m.b.t. duurzaamheid en bouwen.  Meer informatie > 

Het Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland

Het Steunpunt is een toegankelijke vraagbaak voor gemeenten met vragen over erfgoed, over archeologie, monumentenzorg, herbestemming, cultuurlandschap en cultuurhistorie. Het Steunpunt ontwikkelt en deelt kennis over duurzaamheid en energietransitie in relatie tot erfgoed. Meer informatie > 

Stichting Bouwkwaliteit (SBK)

SBK beheert collectieve keurmerken voor de bouw en brengt deze in deze in overeenstemming met Europese regelgeving. Meer informatie >

Stroomversnelling

Een non-profit die innoveert in de praktijk binnen het domein van de energietransitie van woningen en wijken. Samen met hun leden werken we actief aan de kwaliteit van de energietransitie van de woningvoorraad. Meer informatie >

Waar staat je gemeente?

Cijfers en statistieken van gemeenten. Bijvoorbeeld over energietransitie en bouwen & wonen.