Beleidsregels zonne-energie voor erfgoed

 

Zonne-energie is één van de meest voorkomende toepassingen van verduurzaming van gebouwen. Diverse gemeenten hebben naast de algemene criteria voor het plaatsen van zonnepanelen in de welstandsnota een aparte beleidsregel over de plaatsing van zonnepanelen op monumenten en in beschermde gezichten. 

Sommige gemeenten hebben dit aanvullende welstandsbeleid gekoppeld aan welstandszones op basis van een ordekaart (zoals Leiden en Rheden), andere gemeenten hebben algemene aanvullende welstandscriteria geformuleerd voor alle monumenten en panden binnen de beschermde gezichten.

Met dit beleidsinstrument blijft het plaatsen van zonnepanelen vergunningplichtig. De onafhankelijke adviescommissie voor monumenten en/of welstand, en in sommige gevallen de afdeling ruimtelijke ontwikkeling, toetst aanvragen aan de hand van de welstandsnota en adviseert de gemeente of een vergunning kan worden verleend. Dit instrument verschaft duidelijkheid aan de initiatiefnemer en de gemeente. Tegelijkertijd blijft door het advies van de commissie de controle bij de gemeente en blijft maatwerk mogelijk.

Uitgangspunt is dat de plaatsing van panelen en collectoren zo min mogelijk storend is in het stadsbeeld. Dat geeft een mogelijkheid voor een andere benadering: van per definitie uitsluiten naar toestaan waar dat binnen duidelijke afspraken mogelijk is. Daarbij kan rekening worden gehouden dat plaatsing van panelen later ook heel eenvoudig weer ongedaan kan worden gemaakt: de feitelijke en blijvende schade aan de onderliggende daken kan beperkt zijn.

De oplossing is het opstellen van een beleidsnota als basis voor het opstellen van adviezen door de leden van de Monumentencommissie. Daarom bevat de beleidslijn uitgangspunten op welk object of op welke locaties wel of niet, en zo ja onder welke voorwaarden zonnepanelen kunnen worden toegestaan.

Het doel is dat de advisering door de Monumenten commissie sneller en eenduidiger worden en dat de duurzaamheidsambities van de gemeente ook voor monumenten en beschermde gezichten een duidelijke invulling krijgen. 

- , Gemeente Moerdijk

Voordelen

  • Duidelijkheid wat wel of niet kan binnen beschermde gezichten.
  • Meer toegestaan waar dat kan en uitgesloten waar dat moet.
  • Stimuleren van verduurzaming in beschermde gezichten met eenvoudig toepasbare regels.

Aandachtspunten

  • Wees duidelijk over wat je absoluut niet wil, zoals zonne-energie op molens, kerktorens, etc.
  • Je kunt onderscheid maken in zonne-energie op monumenten en op niet-monumenten.
  • In beschermde gezichten kan ook onderscheid worden gemaakt in deelgebieden of tussen hoofd- en zijstraten.
  • Besteedt aandacht aan nieuwe ontwikkelingen en collectieve oplossingen.
  • Stem vooraf de wensen van de verschillende belanghebbenden af.

Stappenplan

1
Inventariseer de behoefte

Maak inzichtelijk wat de concrete behoefte is van bewoners/ondernemers en politiek. Richt een werkgroep op en verzamel ideeën en voorbeelden, ook van andere gemeenten.

2
Schrijf een concepttekst

Hou daarbij rekening met uitgangspunt: meer toestaan waar dat kan en uitsluiten waar dat moet. Bespreek de concepttekst met de wethouder.

3
Draagvlak

Organiseer een participatietraject met verenigingen en werkgroepen duurzaamheid. Werk op basis hiervan de criteria (en de kaart) uit.

4
Vaststelling

Stel het beleid vast als apart onderdeel van de welstandsnota